Ból - rodzaje, mechanizm działania, leczenie (2023)

Ból jest jednym z pierwszych sygnałów ostrzegawczych naszego organizmu, gdy dzieje się coś złego. Zazwyczaj szybko przechodzi po podaniu leków przeciwbólowych, jednak jeśli trwa dłużej, negatywnie wpływa na nasz organizm. Długotrwały ból obniża odporność, a nawet wywołuje depresje. Coraz więcej osób skarży się na ból i potrzebuje profesjonalnej pomocy w jego zwalczaniu.

SPIS TREŚCI

• Ból – rodzaje
• Ból – mechanizm działania
• Ból – wpływ na organizm
• Ból – odporność
• Ból – leczenie
• Ból – leczenie alternatywne

Długotrwały ból jest uznany dziś za chorobę. Ból towarzyszy człowiekowi od pierwszych chwil życia. Bóle głowy, migreny, czy bóle kręgosłupa dokuczają wielu osobom. Niestety nadal w większości przypadków ból przewlekły nie jest leczony prawidłowo. Jak można ulżyć osobom cierpiącym z jego powodu?

Ból – rodzaje

Zazwyczaj zwalczamy ból dostępnymi środkami, które przynoszą nam ulgę. Pamiętajmy jednak, że zazwyczaj ból jest dobry, ponieważ sygnalizuje rozwój różnych chorób lub ostrzega przed niebezpieczeństwem. Jeśli jednak długo cierpimy z powodu bólu, konieczne jest znalezienie jego przyczyny. Przewlekły ból sprawia, że jesteśmy rozkojarzeni, nie możemy spać, wciąż jesteśmy zmęczeni, rozbici, a nieleczony prowadzi nawet do depresji.

Rodzaje bólu:

1. ból ostry - jest to ból, który trwa krótko i przemija, gdy usuwamy jego przyczynę. Jest on pożyteczny, ponieważ zmusza on do szybkiego znalezienia jego przyczyny. Pamiętajmy, że ostry ból ustępuje po zastosowaniu leczenia, np. wyrwaniu zęba. Jeżeli ból nadal trwa, nie jest to dobry sygnał,
2. ból przewlekły - chroniczny ból to taki, który trwa ponad 3 miesiące. Pojawia się on w czasie wielu różnych schorzeń. Towarzyszy on osobom chorym na zmiany zwyrodnieniowe stawów, reumatyzm, migreny, neuralgie, a także nowotwory. Nie musi on być ciągły, jednak pojawia się codziennie na kilka godzin lub kilka razy w tygodniu, czy miesiącu. Co najważniejsze obniża jakość życia.

Ból – mechanizm działania

Najczęściej pojawia się ból receptorowy. Pojawia się on w efekcie podrażnienia receptorów bólowych w organizmie człowieka. Taki impuls z receptorów bólowych przesyłany jest nerwami do rdzenia kręgowego i kory mózgowej, gdzie dochodzi do odebrania (odczucia) bólu.

Mechanizm ten nie działałby bez substancji, takich jak np. prostaglandyny. Produkowane są one w miejscu urazu i wzmacniają one impuls bólowy, wzmagając odczuwanie bólu.

Ból neuropatyczny dotyczy ok. 1% wszystkich przypadków bólu. Są to bóle korzonkowe, fantomowe, np. amputowanej ręki lub nogi, neuralgia półpaścowa i neuropatia cukrzycowa. Ból znaczy wówczas, że został uszkodzony układ nerwowy. Ból ten jest piekący i jest bardzo trudny do leczenia. Niestety leczenie bólu neuropatycznego przynosi ulgę jedynie w 60% przypadków.

Ból – wpływ na organizm

Ból przewlekły jest chorobą. Jest trudny w leczeniu, ponieważ leczymy zarówno z przyczynę, jak i sam ból. Ból, który trwa zbyt długo, prowadzi do przewlekłego stresu. Zaburzeniu ulega praca wszystkich układów. U osób cierpiących z powodu chronicznego bólu pojawia się bezsenność, brak apetytu, rozdrażnienie i apatia. Z czasem zachodzą zmiany w układzie nerwowym, psychice. Całe życie takiej osoby skupia się na bólu i traci ona całą radość życia.

Ból – odporność

Ból nie jest tak samo odczuwalny przez wszystkie osoby. Towarzyszą mu nie tylko czucie, ale też emocje. Często ten sam bodziec wywołuje skrajnie różne reakcje. Próg odczuwania bólu to kwestia bardzo indywidualna.

Ból jest też w różny sposób tolerowany, a każdy z nas ma inną wrażliwość na ból. Często na nasze odczuwanie bólu mają wpływ wcześniejsze doświadczenia, ale też pogoda, pora dnia, czy nastrój. Na odczuwanie bólu ma też wpływ stres oraz poziom testosteronu i progesteronu.

Natężenie bólu jest mierzalne. Do zmierzenia bólu wykorzystuje się skalę NRS, składającą się z 11 stopni od 0 do 10. Na tej skali 0 oznacza, że nic nas nie boli, a 10, że ból jest nie do zniesienia.

Ból – leczenie

Walka z bólem nie zawsze jest łatwa. Najczęściej stosuje się metody farmakologiczne. Po tabletki przeciwbólowe najczęściej sięgamy sami. Jednak należy pamiętać, że nie należy ich nadużywać. Warto leki wybierać indywidualnie, bo ta sama substancja może różnie działać na różne osoby.

Lekarz, dobierając leki przeciwbólowe, wykorzystuje drabinę analgetyczną:

1. ból łagodny (NRS 1-4) - w razie takiego bólu podaje się paracetamol i niesteroidowe leki przeciwzapalne, które działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie,
2. ból umiarkowany (NRS 5-6) - zazwyczaj podaje się słabe opioidy, np. kodeine, DHC i tramadol,
3. ból silny (NRS 7-10) - podaje się silne opioidy, które działają na ośrodkowy układ nerwowy, czyli mózg i rdzeń kręgowy. Należą do nich morfina, fentanyl, buprenofina, metadon i oksykodon.

W leczeniu bólu często wykorzystuje się synergiczne działanie różnych leków. Łącząc leki, które działają w różny sposób, często osiąga się lepsze wyniki terapeutyczne.

Ból – leczenie alternatywne

Leczenie bólu jest wspomagane innymi bardziej inwazyjnymi metodami jak np. blokady. Zabiegi te wykonuje się u ok. 15-20% chorych na ból przewlekłych.

Terapie leczenia bólu wspomaga również fizykoterapia, która poprawi ukrwienie chorego oraz zmniejsza napięcie mięśni. Innym sposobem łagodzenia bóli mięśniowo-stawowych są ćwiczenia relaksujące, rozciągające, rozluźniające i wzmacniające mięśnie tułowia. Należy jednak pamiętać, aby to lekarz dobrał zarówno zabiegi, jak i ćwiczenia.

W leczeniu bólu zaleca się też psychoterapię i medycynę niekonwencjonalną, czyli np. akupunkturę. U niektórych pacjentów ulgę przynosi czasami operacja, w której czasie np. wymienia się chory staw lub zniszczony dysk. W skrajnych przypadkach lekarze decydują się na przecięcie nerwów przewodzących ból lub zniszczenie całych struktur mózgu odpowiedzialnych za chroniczny ból.

Treści z serwisu medonet.pl mają na celu polepszenie, a nie zastąpienie, kontaktu pomiędzy Użytkownikiem Serwisu a jego lekarzem. Serwis ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w naszym Serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Administrator nie ponosi żadnych konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji zawartych w Serwisie.

E-wizyta u lekarza w 5 minut

• e-recepta
• Ginekolog
• Dermatolog
• e-zwolnienie/L4
• Lekarz rodzinny
• Kardiolog
• Antykoncepcja
• Psychiatra
• więcej specjalistów...

Promocja